PreGo! Tip – Ken je zelf bij agressie en onveiligheid op je werk

Als je met plotseling stressvolle werksituaties te maken hebt zijn er twee uitgangspunten; jij zorgt dat je in het contact de cliënt en als die aanwezig is, de naaste, de regie hebt en die ook vast houdt. Of je vertrekt en/of slaat alarm, zodra je voelt dat je de grip op de situatie dreigt te verliezen.

Hoe hoger de spanning, hoe moeilijker een cliënt aanspreekbaar is en hoe groter de kans op agressief gedrag. Het is belangrijk dat je geen situaties aan gaat die je niet kunt hanteren. Ken in elk geval ook de regels en procedures voor alarm slaan en collegiale ondersteuning.

Toch is iedereen daarin ook weer anders en er zijn dan ook een paar persoonlijke valkuilen die je van jezelf moet weten. Als de spanning bij een cliënt toeneemt is het zaak om je hoofd koel te houden.

Dat is niet zo gemakkelijk als het lijkt. Zorg er dus voor dat je je eigen gevoeligheden kent. Als je een boze, agressieve cliënt voor je hebt staan is het moeilijk om zelf niet boos te worden. Als je boos wordt is de kans groot dat de situatie escaleert.

Enkele strategieën om het hoofd koel te houden zijn:

• Gedachten sturen. Voorkom negatieve gedachten als: “Het gaat helemaal mis; dit loopt fout; hij gaat me nu iets aan doen”. Blijf positief denken, zoals: “Zijn boosheid is niet tegen mij persoonlijk gericht; ik blijf rustig, rond het gesprek af en ga; hij is alleen boos, hij zal mij niets aandoen”.
• Bewust ademhalen. Laat de adem rustig, via je neus, je lichaam instromen. Voorkom ‘hoge’ ademhaling; gebruik de ruimte in je buik en ‘flanken’ (4 tellen in, even vasthouden en ontspannen in bijvoorbeeld 5 tellen uitademen).
• Bewust je spieren ontspannen. Ontspan de spieren die je niet nodig hebt om te blijven staan of zitten. Plaatsen waar spanning zich vaak ‘vastzet’ zijn gezicht, nek, schouders, borst, billen en knieën. Om spanning los te laten, kan het helpen om even in beweging te komen; even gaan verzitten of verstaan. Een rustige zucht kan zowel je spierspanning als je ademhaling positief beïnvloeden. Pas daarbij wel op: een agressief persoon kan dat negatief interpreteren. En dat is nu net wat we willen voorkomen.

Veel oefenen en rollenspel helpt om je valkuilen te vermijden en een oplossing te vinden die bij je past. En doe ook de gratis e-learningmodules probleemgedrag 1, probleemgedrag 2 en grenzen stellen.

Bronnen:
– Veiligheidscoach, minipocket, Stichting Regioplus, Ronald Geelen, Zoetermeer 2011
– Folder De-escaleren, Gezond & Zeker in de zorg van Stichting RegioPlus in samenwerking met Vertige Training en Advies (Zoetermeer, 2009)