PreGo! Tip – Complimenteren is te leren

In praktische handboeken van communicatie zijn er altijd méér pagina’s over kritiek (algemeen met ‘feedback’ aangeduid), dan voor het bevestigen wat de ander goed doet. En dit is ook zo in de praktijk. Niet alleen mensen die in hun werk vastlopen ervaren gebrek aan waardering als grootste ziekmaker. In een onderzoek van het blad Intermediair geeft 40% van werknemers aan dat zij te weinig complimenten krijgen van hun leidinggevenden. Een kwart van de managers vindt ook zelf dat ze hierin tekortschieten. Voor niks gaat de zon op; wat de moeite is om te doen, zal liefst góed worden gedaan!

Goed complimenteren is te leren

‘Ik meen het echt’

De ander voelt meestal aan of je compliment welgemeend is. Bij loze complimenten is er geen chemie, geen contact. Als je meent wat je zegt, werkt dat door in de lichaamstaal en zo komt je boodschap ook goed over. Er is oogcontact, wat je zegt is duidelijk en overtuigend, de ander voelt zich geraakt.

Niet als automatisme, niet lukraak

Complimenten die op vaste tijden en met vaste regelmaat worden gegeven, verliezen hun signaalwaarde. De bedankkaart die jaarlijks op secretaressedag verschijnt, verliest uiteindelijk waarde – maar waag het niet ze een keer te vergeten! Verwacht evenmin wonderen van het standaard bedankkaartje bij het kerstpakket.
Wie haar baas tegen een collega onterecht hoort complimenteren, zal de eerdere naar haar gedane loftuitingen minder waarderen (de baas boet in aan geloofwaardigheid). Soms is een compliment beter één op één gemaakt.
Een memo of mail aan het hele team met de melding ‘goed zo’, voelt doorgaans minder goed als een uitgesproken compliment.

Maak het persoonlijk

Als de leidinggevende de groep complimenteert (‘We hebben hard gewerkt vorig jaar’) voelt wellicht niemand zich echt aangesproken. De leidinggevende kan na zo’n uitspraak wel vervolgens ieders persoonlijke bijdrage eraan benoemen. Hoe concreter ieder aangesproken, hoe beter.

Niet als je kort erna een gunst nodig hebt

Complimenteer niet alleen voor overwerk of extra werk, let ook op de uitvoering van het gewone werk. Anders denkt het teamlid dat ze alleen wordt gewaardeerd als ze zich uit de naad werkt of de lastigste klussen opknapt. Een compliment vlak voor de vraag om over te werken of een andere gunst, voelt vlug als manipulatie. Om dezelfde reden kan de opmerking ‘Bedankt, je was een geweldige collega!’ passen bij een afscheidsrede: er zitten geen bijbedoelingen aan ‘dus’ is het wel gemeend. Mits het ook persoonlijk wordt toegelicht. ‘Wat ik daarbij speciaal wil zeggen naar jou is dat je ….’

Soms daden in plaats van woorden

Non-verbale gebaren als de duim omhoog of een glimlach zijn de kleinste alledaagse complimenten. Een leidinggevende kan een teamlid ook indirect complimenteren, bijvoorbeeld door een moeilijke taak te geven en die ook echt aan hem of haar over te laten. Later kan dit desgewenst nog worden benoemd: ‘Je weet – ik geef niet graag dingen uit handen- vooral moeilijke niet als deze klus. Maar ik wist dat je het tot een goed einde zou brengen, en daarom heb ik me op de achtergrond gehouden. Bedankt dat je het tot een goed einde hebt gebracht!’

Laat je niet afwimpelen

De gever laat het er niet bij als de gecomplimenteerde de pluim negeert of deze weg wil wuiven. ‘Je zegt moet het misschien nog op je in laten werken, maar ik meen wel wat ik gezegd heb hoor! Denk er maar over na, ik kom er nog op terug’ Zo wordt het vertelde minder vrijblijvend.

Eenvoudig of ingewikkeld: het blijft maatwerk
Complimenteren kan veel gedaantes aannemen.

• Een compliment over de uiterlijke verzorging, het werk of de samenwerking kan meestal zonder al te veel wikken en wegen worden gemaakt. Mits je aangeeft (of tenminste weet) wát je waardeert. Ook een ‘verbetercompliment’ kan in principe altijd: ‘Het valt me op dat je gespreksgroepen veel beter lopen, nu je gerichte vragen stelt aan de deelnemers en het onderwerp vooraf duidelijk aangeeft.’
• Het compliment kan ook over kleine uitgevoerde zaken gaan (‘Fijn dat je dit verslag af hebt’). Het hoeft niet altijd groots te zijn. Het compliment over werkprestatie kan direct worden gegeven (‘Dit en dat heb je goed gedaan’), of indirect (‘Ik ben heel benieuwd hoe je dit voor elkaar hebt gekregen, vertel me dat eens!’).
• Het compliment kan samengesteld zijn. Voorbeeld: ‘Terwijl je het privé moeilijk had door de ziekte van je moeder, heb je toch goed doorgewerkt. En het tekent je dat je daarbij óók nog belangstellend informeerde naar het wel en wee van je collega’s. Nou hoed af hoor.’
• Je ook voor uitzonderingen in het stoppen van ‘probleemgedrag’ complimenteren, maar de uitvoering hiervan luistert wel nauw. ‘Ik heb je er vaak op moeten aanspreken dat het belangrijk is de aandacht bij vergaderingen te houden, en anderen niet te onderbreken terwijl ze spreken. Maar vorige week woensdag was je de hele tijd bij de les, liet je ieder uitpraten en had je ook nog een hele goede inbreng over de gespreksgroep!’ De toon en ‘echtheid’ is hier heel belangrijk. Ander voorbeeld: ‘Het viel me bij het laatste uitje op dat je heel weinig rookte. Goed van je!’