Fysieke belasting

Incidenteel probleemgedrag bij dementie kan bijzonder belastend zijn. Een casus over seksueel ongewenst initiatief en beperkende maatregelen laat dit zien. Ook dat het team dan overbelast en opgebrand kan raken… zélfs wanneer de betreffende bewoner er overdag rustig bij zit en ‘s nachts goed slaapt. Dat zit zo.

Veel mensen zetten tijdens het stofzuigen kracht en staan voorover gebogen met het idee dat ze dan beter stofzuigen en sneller klaar zijn. Dit is helemaal niet nodig: de stofzuiger doet zijn werk niet beter als je er hard op drukt.

Het blijft een lastige discussie. In de zorg worden erg veel disposables gebruikt en de hoeveelheid afval en niet alleen medisch afval is bij veel zorgorganisaties fors. Er wordt dan ook door veel zorgorganisaties bewust nagedacht over producten en hulpmiddelen die geschikt zijn om vaker gebruikt te worden. Dat zou duurzamer zijn en beter voor het milieu.

Wellicht heb je het al in de krant of elders gezien. Utrechtzorg heeft laten uitrekenen hoeveel  personeelsverloop een organisatie kost. De conclusie is dat investeren in het behoud van zorgmedewerkers meer dan de moeite waard is. Natuurlijk zijn financiële redenen niet de enige reden om te werken aan het behoud van zorgmedewerkers, maar het is wel goed om dat tot je door te laten dringen.

Geen fijn onderwerp natuurlijk, maar ook daar kan te forse fysieke belasting ontstaan. Er zijn goede oplossingen beschikbaar die veilige transfers mogelijk maken en ook respectvol zijn naar de overledene.

Het kan soms best een gedoe zijn om cliënten in en uit auto’s te helpen. Het lijkt allemaal niet zo ingewikkeld, maar om die hulp op een niet te belastende manier te bieden, blijft wel degelijk lastig.

Om beter te worden, moet er soms veranderd worden. Dat kan ingewikkeld zijn. Een van de uiterst eenvoudige, maar effectieve instrumenten om je te helpen is het bekende AktieBlok. Het AktieBlok is een handig en eenvoudig hulpmiddel om problemen op de werkvloer concreet en snel op te lossen: samen met de betrokkenen. En vooral dat laatste blijkt vanuit onderzoek cruciaal voor succesvolle veranderingen.

Is dat niet wat vergezocht? Toch niet helemaal. Er is net een onderzoek verschenen onder medische studenten naar het verband tussen veel internetten en het ontstaan van klachten aan het bewegingsapparaat zoals nek/schouder en rugklachten.

Soms rijd je met een rolstoel in een omgeving die daar niet geschikt voor is. Wat kan je daar aan doen?

Een magnetische rits kan mensen helpen om zelf hun jas of shirt dicht te kunnen doen.

Een slecht onderhouden rolstoel moet je nooit gebruiken. Het is belangrijk dat alles technisch in orde is.

Werken als je zwanger bent kan heel goed. Maar om gezond te blijven, zijn wel aanpassingen nodig.

Je kent uiteraard het gebruik van een glijzeil voor je cliënt, maar als je zwanger bent kan je zoiets ook fijn voor jezelf gebruiken.

Een groep werknemers in de zorg die nog wel eens te weinig aandacht krijgt is de kraamzorg.

Glijzeilen zijn belangrijke hulpmiddelen, maar het is soms een heel gedoe om ze eronder te krijgen of weer weg te halen. We geven graag wat tips!

Het werken met een ambulancebrancard leidt nogal eens tot klachten aan het bewegingsapparaat van de chauffeur of verpleegkundige. Het duwen, verrijden, omhoog zetten en in en uit de ambulance tillen kan enorm belastend zijn.

De manier waarop je communiceert is de eerste stap naar goede (ergo)coaching.

Zelfstandigheid begint vaak met zelf uit bed komen. In deze PreGo!-tip leer je hier meer over.

Florence Nightingale was haar tijd ver vooruit. Al in 1859 schreef ze al een soort Praktijkrichtlijn!

Jaarlijkse training, optimale beschikbaarheid van hulpmiddelen, onderlinge steun en steun van leidinggevenden is onmisbaar om gezond te kunnen werken.

Het lijkt logisch: als een passieve cliënt veel hulp nodig heeft, dan til je met zijn tweeën. Toch is dat voor de transferhandeling geen verstandig idee.

Met een klein verlengstukje zorg je ervoor dat incontinentiemateriaal ook goed om de heupen heen past.

Het is belangrijk een goede, diepe buiging in je heupen te hebben om goed te kunnen ontlasten. Een voetensteuntje kan daarbij helpen.

Opstaan kan een probleem zijn, maar cliënten hebben vaak ook moeite om weer rustig te gaan zitten: ze ploffen achterover en vallen daarbij bijna. Daar is veel aan te doen!

Zelfstandig gaan zitten en weer veilig opstaan vanaf het toilet is belangrijk voor de zelfredzaamheid van ouderen. Een verhoogd toilet kan daarbij helpen. Maar: dat is niet altijd beter!

Incontinentie komt erg veel voor in de ouderenzorg: soms is meer dan 80% van de cliënten op een eenheid incontinent. De 5-minuten-regel kan helpen bij ouderen die hier onzeker over zijn.

Het is altijd inspirerend om te zien hoe internationaal wordt gewerkt aan gezonde arbeidsomstandigheden. Het handige is dat je dat tegenwoordig ook gewoon thuis en op een voor jou passend moment kunt doen.

Om een cliënt te begeleiden bij het zelfstandig kantelen, zodat hij het later ook weer zelf kan, is het van groot belang dat je zelf goed weet hoe dat gaat.

Een spuitbus met reinigingsschuim lijkt geen ergonomisch hulpmiddel, maar dat is het wel degelijk.

Ook als je niet direct met cliënten werkt, kan je overbelast raken. Zwaar tillen, maar ook iets als te lang achter elkaar zitten kunnen aanleiding zijn voor klachten.

De technieken die we bij Gezond & Zeker leren kunnen ook heel relevant zijn voor alle activiteiten die we tijdens de feestdagen ondernemen. Daarom deze speciale Gezond & Zeker Kerstquiz! Weet jij het antwoord?

Wist je dat 20-40% van de mensen die een beroerte (CVA) hebben gekregen, binnen een jaar last krijgt van spasticiteit? Dat kan leiden tot allerlei klachten. Denk bijvoorbeeld aan moeite met eten of drinken, pijn, moeite met lopen, ADL en dus ook met transfers. Om dit, vaak niet (h)erkende probleem beter te kunnen herkennen is er een nieuwe e-learning module.

We bespreken de komende maanden een aantal tilprincipes. De eerste is: is het wel nodig dat ik til?

Soms zijn er zulke schattige hulpmiddelen dat je ze bijna ‘zomaar’ zou kopen. Maar dit hulpmiddel, of eigenlijk 5 hulpmiddeltjes, is wel degelijk nuttig. Zeker voor mensen die compressiehandschoenen moeten dragen met open vingertoppen.

Het langdurig aaneengesloten werken in belastende werkhoudingen is de hoofdoorzaak van de klachten. We noemen dat statische belasting. Het gaat dan vooral om de ver voorovergebogen nekhoudingen bij het staan bij langdurige ingrepen die precisie vereisen. 

In de zorg wordt erg veel getild en zeker ook veel materialen. Denk maar aan zakken met voorraad, gesteriliseerde materialen, waszakken en ga zo maar door. Natuurlijk weet je inmiddels dat je niet meer dan rond de 23 kg moet tillen.

Een onderzoek van onze collega’s in Iran: best bijzonder. Ook het thema: Nursing Stretch Break (NSB). Korte pauzes waarbij je als zorgverlener stretching oefeningen doet om de kans op klachten aan het bewegingsapparaat en vermoeidheid door je werk te beperken.

Het klinkt zo vanzelfsprekend en dat is het in feite ook. Om gezond zorg te kunnen bieden heb je als zorgverlener voldoende ruimte nodig. Die ruimte is er lang niet altijd: zeker niet in kleine ruimtes zoals een toilet of badkamer en in de thuissituatie.

Alles wat je cliënt zelf kan doen helpt hem om zo gezond mogelijk  te blijven, maar maakt ook jouw werk lichter. Zelf naar de rand van het bed komen is vaker mogelijk dan veel mensen, ook cliënten verwachten, zeker als er een goed elektrisch bed is.

Al heel lang houdt Vernet verzuimontwikkelingen in de zorg bij waardoor trends goed zichtbaar worden. Hun laatste informatie is dat het verzuim in juli 2023 opnieuw gedaald is ten opzichte van vorig jaar. Het lag in juli op 6,89. Zoals zichtbaar is op de onderstaande grafiek is dat een flinke daling sinds vorig jaar en zit het percentage weer vrijwel op het niveau van 2021. Zij geven aan dat dat vooral veroorzaakt wordt door een sterke afname van het kortdurend verzuim. Helaas is het lange verzuim (366 dagen of meer) juist wederom toegenomen.

Onlangs is er een praktisch overzicht verschenen van allerlei soorten sensoren in incontinentiemateriaal. Er is inmiddels nogal wat te koop en de verschillen zijn groot. Vanuit het COM project worden de effecten onderzocht op de kwaliteit van zorg en werkdruk.

De laatste tijd is er veel aandacht voor het ‘terugdringen van niet-gepaste zorghandelingen’. Dat helpt natuurlijk, ook in de thuiszorg, op weg naar duurzamere zorg en meer zelfredzaamheid. De V&VN gaf daar onlangs ook aandacht aan rond verzorgend wassen. Zo werd er een pilot gestart met een wijkteam van Buurtzorg als alternatief naast het douchen. Vanuit Gezond & Zeker is daar al lange tijd veel aandacht voor en het blijkt dat de resultaten goed zijn. Toch duiken dan de oude discussies weer op of het wel goed is voor de huid, dat de cliënt het wel niet zal willen etc.

Zoals je weet geven de Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting precies aan wanneer een bepaalde handeling, bijvoorbeeld de transfer van een cliënt of het aantrekken van steunkousen, te zwaar wordt. Met andere woorden: wanneer fysieke belasting over gaat in fysieke overbelasting. Als dat zo is, geven de Praktijkrichtlijnen ook aan welke oplossing nodig is en welk type (til)hulpmiddel gebruikt moet worden. We schrijven met opzet ‘moet’, want de Nederlandse Arbeidsinspectie ziet toe op naleving van de Praktijkrichtlijnen. En ze zijn daar het komende jaar ook druk mee bezig.

Je hebt vast de BeleidsSpiegel Fysieke belasting al eens gebruikt voor je eigen organisatie. Je ziet dan waar je staat als zorgorganisatie voor wat betreft de kwaliteit van je beleid fysieke belasting en, als je de BeleidsSpiegel PSA gebruikt voor de psychosociale arbeidsbelasting. Je krijgt als het ware een spiegel voorgehouden.

De samenleving is weer overgegaan tot de orde van de dag. Bijna niemand heeft het nog over Covid. Het lijkt al weer zo lang geleden voor velen. Bij zorgmedewerkers is dat soms helaas anders en worden de gevolgen nog dagelijks gevoeld. Teams worstelen nog met de lange termijn gevolgen van te hard werken en soms bovendien lange termijn gevolgen van Covid.

Het is geen fijn onderwerp, maar het geeft wel voldoening als je ook die laatste zorg met respect kunt bieden. Het tillen van overleden zie je maar weinig terug in handboeken of op film, maar het is wel een belangrijk onderdeel van de fysieke belasting van sommige zorgverleners en anderen betrokken bij de laatste zorg.

Het idee is simpel: beantwoord twaalf vragen over fysieke belasting en ‘de computer’ geeft jou een individueel leeradvies. Precies over de onderwerpen waar jij wat over wil leren. Je krijgt met linkjes naar filmpjes, interessante artikelen, e-learnings, etc. Direct op je scherm en in je mail.

In de zorg wordt er veel gereden. Denk aan het rijden met tilliften, rolstoelen, maaltijdwagens, linnenkarren en bedden. Als je te zwaar moet manoeuvreren, dat kan zijn omdat hetgeen je moet duwen te zwaar is, maar het kan zijn dat je het niet goed doet. Dan kan dat vooral leiden tot nek-, schouder- of knieklachten. De Praktijkrichtlijn Fysieke Belasting voor duwen, trekken en manoeuvreren is: niet meer dan 25 kilo met twee handen (maximaal 15 kilo per hand). Wanneer de trekkracht vooral vanuit de vingers komt is het maximum vijf kilo.

Als je niet-obese cliënten wilt helpen bij het tot zit komen kan een papegaai, een touwaddertje, het omhoog zetten van het elektrisch hoofdeinde van het bed, aangevuld met wat lichte hulp van jou voldoende zijn. Maar als je client zwaarder is, denk aan BMI van meer dan 40 en Mobiliteitsklasse D of E heeft, dan is dat meestal niet de oplossing.  Ook omdat de obese cliënt bij het tot zit komen door middel van het omhoog zetten van het hoofdeinde, ademhalingsproblemen krijgen. Het hoofdeinde drukt dan als het ware de client in elkaar.

Voor de gebruikers van de ZelfredzaamheidsRadar was het een lang gekoesterde wens: kunnen klikken op een domein (taartpunt) zodat er tips, slimmigheidjes en hulpmiddelen verschijnen die kunnen helpen bij uitdagingen voor dat domein. Dat kan nu!

Je hoort weleens dat het iemand in de rug schoot toen hij bijvoorbeeld alleen maar een kop koffie van een tafeltje tilde. De klachten komen natuurlijk niet door dat kopje koffie. Het is dan nét de druppel die de emmer van jarenlange overbelasting doet overlopen.

In ons land hebben we Gezond & Zeker, maar bestaat dat in het buitenland ook? Niet precies hetzelfde, maar er zijn wel vergelijkbare initiatieven in een aantal landen. Zo bestaat er in de UK de National Back Exchange die meer gericht is op de aanstuurders van ErgoCoaches. Ook zij hebben een jaarlijkse bijeenkomst met een markt erbij. Allemaal wel wat groter dan bij ons, maar het is dan ook een groter land.

Tijdens de Coronacrisis konden zorgverleners minder vaak cliënten bezoeken en ondersteunen bij dagelijkse handelingen die fysiek contact vergen zoals aan- en uitkleden.

Een houthakker moet een heel bos omkappen. Maar halverwege merkt hij dat het steeds meer moeite kost. Bij elke boom kost het hem meer moeite. Hij zwoegt dag na dag door, waarbij het steeds zwaarder wordt en de opbrengst tegenvalt.

Tijd is kostbaar in de zorg en het gevoel tijd tekort te komen is herkenbaar. Zorgverleners zien zich genoodzaakt prioriteiten te stellen en lopen het risico lastige afwegingen te moeten maken. Recent publiceerde Cartaxo enquêteresultaten.

Zie jij de laatste tijd ook allerlei filmpjes met hulpmiddelen langskomen via Whatsapp, TikTok, Instagram, Pinterest, Facebook etc.?  Soms zijn ze grappig. Dit is een voorbeeld van een TikTok over het draaibed. Leuk, maar niet echt bruikbaar voor instructie. Dan kun je beter kijken naar de video’s op GoedGebruik, zoals deze.

We kregen een e-mail van een lezer over hoe ver je moet gaan met het stimuleren van zelfredzaamheid. Ze vond de ZelfredzaamheidsRadar een heel goed instrument om te kijken wat de cliënt nog kan, en hoe je zo iemand kunt ondersteunen in zijn zelfredzaamheid. Maar waar ligt de grens? Denk bijvoorbeeld aan een hoogbejaarde man, die zeven jaar lijdt aan dementie. De vooruitzichten op herstel van functies zijn afwezig. Overvragen we dit soort cliënten dan niet met het stimuleren van zelfredzaamheid? Zouden we niet sneller moeten kiezen voor het bieden van comfort, rust en ondersteuning? Aan de andere kant weten we heel goed dat ‘rust roest’. Als we onze cliënten pamperen komen ze versneld in een neerwaartse spiraal terecht en kunnen ze al snel niets meer. We hebben dus een dilemma. Is er een grens aan het activeren van onze cliënten? Wat vind jij? En zo ja, waar ligt die grens?

Omdat de ZelfredzaamheidsRadar (ZRR) steeds vaker wordt gebruikt, krijgen we ook steeds vaker de vraag of de tool eigenlijk wel gebaseerd is op wetenschappelijk onderzoek (‘evidence based’). Ook kiezen verpleegkundigen in opleiding regelmatig voor het doen van een project met de ZRR in het kader van hun studie. En dan moeten zij ook deze vraag beantwoorden.

Je kent vast alle filmpjes over til- en transferhandelingen die je op www.goedgebruik.nl kunt vinden. Gezond & Zeker heeft ervoor gezorgd dat ze allemaal overzichtelijk te bekijken zijn en we zorgen dat er nieuwe filmpjes bijkomen.

De gevolgen van een val voor ouderen zijn nogal eens dramatisch en soms catastrofaal. Een gebroken heup betekent een nieuwe heup, een pittige operatie en een complexe revalidatie die voor kwetsbare ouderen niet altijd succesvol verloopt. Voorkomen van een val is het mooiste, maar helemaal voorkomen is niet realistisch. Daarom verdient het beperken van de ernstige gevolgen veel aandacht.

Gelukkig blijft het aantal patiënten op de IC als gevolg van Corona nog te overzien. Toch blijft die zorg voorlopig wel nodig en dus ook de complexe transfers die soms nodig zijn. Het verplegen van iemand in buiklig op de IC betekent dat bijvoorbeeld iemand met enige regelmaat in die houding moet worden gelegd, terwijl er vaak van alles aan die patiënt verbonden is dat niet los mag raken.

Het aanpakken van fysieke overbelasting in een ziekenhuis is niet zo eenvoudig. Vooral omdat de diversiteit in taken enorm groot is. Zo lijken de werkzaamheden van bijvoorbeeld Spoedeisende Hulp totaal niet op die van de poli, of op die van de OK’s. Of het restaurant, of de neurologie. Eigenlijk zijn het allemaal (mini) disciplines met hun eigen taken, hun eigen ergonomische uitdagingen en dus ook hun eigen oplossingen.

Je hebt allerlei soorten ErgoCoaches en het kan leuk en goed zijn om er eens bij stil te staan welk type jij bent. Doe onderstaande test en kijk welke rol je zelf speelt. Naarmate je meer punten hebt, kom je meer in de richting van de lichte ergocoachrol die je nu veel ziet. Vraag ook je collega ErgoCoaches om de test te doen!

Sinds enige tijd voert SZW campagne om werkenden met een zittend beroep bewust te maken van de risico’s van weinig bewegen tijdens de werkdag. Kijk maar eens op https://www.denationalebeweegminuut.nl/

Je kent vast de BeleidsSpiegel Fysieke Belasting? Een belangrijk instrument uit de Arbocatalogus waarmee je snel en precies een beeld krijgt van de stand van zaken rond het beleid fysieke belasting in je zorgorganisatie. Het werd ontwikkeld in opdracht van sociale partners in de zorg. Gezond & Zeker heeft dit belangrijke instrument een paar jaar geleden ook digitaal beschikbaar gemaakt op www.beleidsspiegel.nl  

De meeste zorgverleners zitten niet in de auto tijdens hun werk. Toch zien we in de wijk veel collega’s een hoop kilometers maken. En wat dacht je van het dagelijkse ritje naar je werk? Nu is autorijden natuurlijk niet slecht voor je rug, helemaal niet omdat de ritten meestal vrij kort zijn. Toch kan verkeerd zitten in de auto gemakkelijk tot klachten aan je rug, nek en schouders leiden. Daarom is het belangrijk dat je je stoel goed hebt afgesteld. Hieronder vind je zeven aanwijzingen.

De monniken verrichten hun monnikenarbeid (vaak staand!) aan een schuine lessenaar. Dat deden ze niet zonder reden. Om te voorkomen dat je met vermoeide ogen of met pijn in je nek naar huis gaat, moet je zorgen dat het werk naar jou toekomt en niet andersom.

In het project ZRR+ wordt de ZelfredzaamheidsRadar (ZRR) doorontwikkeld. De 15 domeinen worden aanklikbaar: als je er op klikt krijg je tips en trucs om dat zelfredzaamheidstekort op te lossen. Meestal word je dan precies naar de juiste plek op Scouters gestuurd.  

Soms krijgen we bij Gezond & Zeker hele specifieke vragen binnen over fysieke belasting. Omdat we inmiddels een grote community hebben van mensen die in hun eigen zorgorganisatie rug-, nek- en schouderklachten proberen te voorkomen, zit daar ook veel kennis.

Als je al wat langer ErgoCoach bent, of Arbo-coördinator of preventiemedewerker, dan krijg je wel eens het gevoel dat het allemaal niet opschiet met die fysieke belasting. Je hebt misschien het gevoel dat je aan het vechten bent tegen de bierkaai en dat door de stroperigheid en de traagheid van veranderingen in de zorg al je enthousiasme weglekt. 

Tijdens de coronacrisis konden zorgverleners minder vaak cliënten bezoeken en ondersteunen bij dagelijkse handelingen die fysiek contact vergen zoals wassen en douchen, aankleden, toiletgang en aan- en uittrekken van steunkousen. De druk op cliënten en mantelzorgers nam daardoor snel toe en dat zorgde voor veiligheids- en andere risico’s. Cliënten kregen immers niet voor niets zorg.

Als je cliënt op bed zit en hij of zij wil gaan liggen (‘van zit naar lig’) is het vaak slim de transfer op te delen in twee stukken: allereerst zorg je dat de benen van de cliënt, 1 voor 1 in bed komen. Het kan de cliënt daarbij helpen als het bed wat lager staat en het kan jou helpen om een beenband te gebruiken. Uiteraard doet de cliënt zoveel mogelijk zelf.

Op 20 juni vond het eerste live Gezond & Zeker evenement sinds 2019 plaats: de Regiodag in Ede. Het was een gezellige drukte, met ruim 100 bezoekers kan de organisatie terugkijken op een geslaagd eerste evenement. 

Tilliften helpen je om gezond je werk te kunnen blijven doen. Dat staat vast en we kunnen ook echt niet meer zonder in de zorg. Ze zijn een vanzelfsprekend onderdeel van je werk geworden. Daarom sta je er wellicht niet altijd bij stil, maar tilliften en andere hulpmiddelen die je als zorgverlener gebruikt moeten natuurlijk ook onderhouden worden. Want hulpmiddelen slijten, er moeten onderdelen vervangen of gerepareerd worden en op den duur zal er zelfs een nieuw hulpmiddel moeten komen. Als dat allemaal niet op tijd wordt gedaan, kunnen er ongelukken gebeuren.

Carmen verloor haar vader tijdens corona. Met haar moeder worstelde ze die laatste periode niet alleen met het verlies van hun geliefde, maar ook met de corona regels van het verzorgingshuis. Echt afscheid nemen mocht en kon niet, alleen haar moeder mocht op bezoek. Op de afdeling waar haar vader verbleef heerste corona en werd afgesloten voor bezoek. Uiteindelijk zijn er 11 van de 20- bewoners overleden, onder andere haar vader.

Het opstaan is een belangrijke beweging. Opstaan om koffie te zetten, de telefoon te pakken, de krant te pakken of een hand te geven. Als een cliënt achteruit gaat, merk je dat vaak als eerste bij het opstaan. Daarom is het essentieel de opstabeweging zo lang mogelijk intact te houden. Dat is niet alleen prettig voor de cliënt, ook voor jou: minder zwaar en frequent te assisteren bij transfers of tilhandelingen. Hier hebben we een pdf voor je over het opstaan.

Gelukkig zijn er steeds meer vakantie locaties waar ook tilliften of zelfs plafondtilliften aanwezig zijn. Maar soms willen cliënten net naar een plek waar dat niet of nog niet zo is.

Zoals je weet zijn onze Praktijkrichtlijnen gebaseerd op wetenschappelijk onderbouwde normen. De praktijkrichtlijnen kan je hier vinden. Ze zijn direct ontleend aan zogenaamde ISO normen: ingewikkelde, dikke en slecht leesbare rapporten. Voor het tillen in de zorg is er zelfs een speciale; de CEN ISO TR 12296. Vanuit Nederland hebben we daar actief een rol in gespeeld en je zult veel informatie vanuit Nederland erin herkennen.

Je kent vast al de successen die geboekt zijn met de grootschalige introductie van plafondtilsystemen. Vanuit Gezond & Zeker werd onderzoek gedaan. Het verslag kan je hier downloaden. En de komende tijd zullen we meer informatie over de inzet hiervan met je delen. Zo werden er op de Gezond & Zeker LIVE dag veel verzoeken gedaan om een kosten-baten analyse te maken. Die zijn we ook aan het ontwikkelen.

Het hoort er nou eenmaal bij… of niet?!

De vele nieuwsberichten hierover van de laatste tijd zijn het topje van de ijsberg; van The Voice, Ajax en ja ook de zorg helaas. Seksuele intimidatie, racistische opmerkingen, pesten… en ga zo maar door komt veel voor: te veel. De schade voor jou kan allerlei vormen hebben. Vaak is je vertrouwen geschaad, je gaat twijfelen aan je eigen deskundigheid of je wordt angstig.

De laatste jaren brengen de 27 Samenwerkende Topklinische OpleidingsZiekenhuizen een innovatiegids uit. In deze gids staan 92 innovaties van (zorg)professionals uit de topklinische opleidingsziekenhuizen. Het zijn innovaties die vooral gericht zijn op de ziekenhuissituatie, maar ze zijn ook vaak breder inzetbaar.

Als je ondanks alles toch nog rugklachten of andere klachten aan je bewegingsapparaat hebt, blijf er dan niet mee doorlopen. Bespreek het met je leidinggevende, collega’s, ErgoCoach of arbocoördinator. Blijf wel zo veel mogelijk bewegen. Want beweging zorgt er meestal voor dat je eerder van de pijn af bent. Doe het wel rustig aan. Zwemmen, fietsen of wandelen zijn dan prima activiteiten.

Op onze site www.goedgebruik.nl vind je de meest voorkomende til- en transfertechnieken op de juiste wijze uitgevoerd. Je vindt er filmpjes en pdf’s en met de QR codes kan ze zo aan de slag: waar je ook bent en helemaal gratis. Je kunt natuurlijk ook het hele Gebruiksboekje bestellen.

Zorg- en welzijnsprofessionals staan onder druk. Het kunnen omgaan met die druk, plezier in je werk houden en vooral gezond blijven is dus essentieel om de zorg- en welzijnsprofessionals die we nu hebben te behouden. Daarom heeft Gezond & Zeker een praktisch boekje ontwikkeld, vol praktische tips over hoe je gezond kunt blijven: het BlijfGezond Boekje.

Het gebruik van sensoren in de zorg neemt een enorme vlucht. En er worden ook steeds meer sensoren ingezet voor zorgverleners zelf. Bijvoorbeeld om je meer bewust te maken van de houding waarin je werkt. Je moet je voorstellen dat je dan bijv. een piepje of een trilling krijgt als je je romp verder buigt dan bijv. 30 graden. Of wanneer je te lang op een stoel blijft zitten achter je beeldscherm.

Help! Ik kan niet slapen! Niet in slaap kunnen vallen, elk uur de wekker zien, woelen, piekeren, staren naar het plafond en… ’s morgens moe weer op staan. Veel zorgverleners hebben slaapproblemen.

Als ErgoCoach weet jij als geen ander hoe belangrijk het is om de juiste hulpmiddelen te gebruiken. Bij alle kousen van drukklasse 2 of hoger móét je zelfs, volgens de Praktijkrichtlijnen fysieke belasting, een hulpmiddel inzetten. Onlangs werd er al weer een nieuw hulpmiddel op de markt gebracht: de Helpsoq.

In een vorige nieuwsbrief vroegen we naar richtlijnen voor het begeleiden van een client die de trap op of af gaat en daar moeite mee heeft. Zeker in de thuissituatie kunnen er dan gevaarlijke situaties ontstaan. Als een cliënt valt en je staat zelf lager op die trap, dan loop je zelf immers het gevaar om ook te vallen.

De meest gestelde vraag in de chat van Gezond & Zeker LIVE! Laten we duidelijk zijn: er is geen gouden standaard: het werkt allebei goed. Er zijn voor- en nadelen aan beide types verbonden. En we horen graag jullie mening via info@gezondenzeker.nl

De wisselende Corona richtlijnen hebben een enorme invloed op alle facetten van de zorg. Dat geldt ook voor de zorg rondom de dood en de periode erna. De onderzoeksraad voor veiligheid noemde de situatie in het begin van de pandemie zeker in de verpleeghuizen ‘een stille ramp’. 

Er zijn veel vragen in de chat gekomen over het plafondtilliftenproject van SVRZ. We zullen die allemaal beantwoorden. Hieronder vind je er vast een paar.

Het wisselen van incontinentiemateriaal is een tijdrovende en fysiek zware bezigheid. Gelukkig zijn er meerdere technologische ontwikkelingen op dit vlak. Zo kan je met slim incontinentiemateriaal veel doen.

Miranda van Berlo en Ingrid Oude Luttikhuis, beide e-health experts bij Dichterbij,  hadden het gevoel dat het geven van instructie slimmer zou moeten kunnen. Net zoals in veel andere zorgorganisaties wordt er bij Dichterbij, een zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking met veel locaties, heel veel onderling uitgelegd, geïnstrueerd en getraind. Hoe werkt een tillift? Hoe werkt een bloeddrukmeter? Hoe meet je zuurstofsaturatie? ‘En als je dan voor de zoveelste keer min of meer hetzelfde uitlegt ga je toch nadenken of het niet handiger kan. Ook omdat we dit soort instructies niet in grote groepen kunnen doen. Meestal is het een op een. Dat is niet efficiënt. Daar komt bij dat de doorstroming van de groepsleiders best groot is. Dus blijf je uitleggen’.

Als enthousiast ergocoach ben je natuurlijk al lang op de hoogte van de nieuwe GoedGebruik website.  De meer dan 250 instructiefilms zijn nu bij elkaar bijna  12 miljoen keer op YouTube bekeken, dus blijkbaar is de behoefte aan praktische, direct beschikbare instructie groot. 

Of je er nu pepernoten in krijgt of niet: goede schoenen zijn voor zorgverleners enorm belangrijk. Je staat lang, je loopt veel, je moet soms kracht zetten of in krappe ruimtes bewegen en je mag natuurlijk nooit uitglijden of vallen.

De ZelfredzaamheidsRadar wordt steeds meer gebruikt om zelfredzaamheidstekorten bij cliënten te ontdekken en op basis daarvan te werken aan oplossingen. Want ja, hoe meer cliënten zelf doen hoe minder je als zorgverlener fysiek wordt belast. En dan hebben we het nog niet over het belang van het onderhouden van ADL vaardigheden en de eigenwaarde van de cliënt.

De grip die je hebt op een object is belangrijk om goed en veilig kunnen tillen.

Via de helpdesk kwam de vraag binnen of er richtlijnen waar je als zorgverlener moet of kunt staan als je cliënt de trap af of op begeleidt. Zeker in de thuissituatie kunnen er dan gevaarlijke situaties ontstaan. Als een cliënt valt, loop je zelf ook fors gevaar.

Nu de TilThermometer online heel makkelijk in te vullen is, en er ook mooie tabellen uitrollen waaraan je in een oogopslag kunt zien waar er sprake is van fysieke overbelasting, maken steeds meer zorgorganisaties gebruik van de tool.

Hoe pak je lichamelijke belasting goed aan? In de zorg hebben we hier natuurlijk al heel veel ervaring in. Die kennis en ervaring is een bron van inspiratie voor andere sectoren. Met de Goede Praktijken Competitie wordt het delen van deze goede praktijken gestimuleerd: tussen bedrijven, branches – binnen Nederland, maar ook op Europees niveau. Heb jij binnen jouw organisatie een goed voorbeeld van de aanpak van lichamelijke belasting? Doe dan mee aan de Goede Praktijken Competitie!

Natuurlijk kijk je dan eerst naar de mogelijkheid om je werk dan wat hoger in te stellen. Maar dat is niet altijd mogelijk. Toch kan je zelf nog wel wat doen om dat te verbeteren.

Misschien heb je ‘m al eens zien langskomen. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is als onderdeel van een EU-brede-campagne een bewustwordingscampagne gestart over fysieke belasting op het werk: ‘Hoe TOP werk jij?’.

De wisselende Corona richtlijnen hebben een enorme invloed op alle facetten van de zorg. Dat geldt ook voor de zorg rondom de dood en de periode erna. Social distancing, het niet fysiek kunnen troosten, het telefonisch contact in plaats van face-to-face en het maximum aantal bezoekers bij een uitvaart, maken het afscheid anders. Anders dan we willen, anders dan we verwachten en ook anders dan we gewend zijn vanuit onze cultuur of traditie.

Herstellen van je werk voor je aan een volgende dienst begint is van groot belang. Doe je dat niet, dan begin je als het ware met een 1-0 achterstand aan de volgende dienst. En elke keer dat dat gebeurt, wordt die achterstand groter. Je loopt dan het risico uiteindelijk vast te lopen en bijvoorbeeld een burn-out te ontwikkelen.

Je staat er niet altijd bij stil en misschien ook niet genoeg bij stil, maar tijdens je werk kan je blootstaan aan stoffen die niet gezond voor je zijn, brandgevaarlijk zijn of die het milieu kunnen belasten.

Het werken met de handen boven schouderhoogte noemen we ook wel het werken ‘boven je macht’. Dat geeft al aan dat het op deze manier werken ongemakkelijk en zwaar kan zijn en op den duur tot klachten kan leiden. Vooral van je nek en schouders. De landelijk afgesproken Praktijkrichtlijn voor armheffing is: ‘niet langer dan één minuut per keer boven schouderhoogte werken’.

Tot nu toe is het nog niet zo warm geweest, maar dat komt vast. Werken in de hitte kan gevaarlijk zijn voor je gezondheid en voor de gezondheid van je cliënten. Alle reden dus om je erop voor te bereiden. Extreme hitte is voor iedereen belastend, maar de volgende groepen lopen net wat extra risico: zwangeren, ouderen en mensen met een slechte conditie, een extreem laag of hoog gewicht, hart- en vaatziekten en mensen die bepaalde geneesmiddelen gebruiken.

Je hebt vast al een keer gekeken op onze nieuwe site: www.goedgebruik.nl waar je erg veel filmpjes en instructiemateriaal kunt vinden. Het aan- en uittrekken van steunkousen neemt daarin natuurlijk een belangrijke plaats in: het gaat immers om belastende handelingen. Je ziet daar diverse hulpmiddelen overzichtelijk in beeld gebracht.

Het is belangrijk je goed voor te bereiden op een zware of juist op een lichte tilhandeling. Bij een verkeerde inschatting kan het er zomaar in schieten. Oók als de altijd zware doos die je wilt tillen opeens leeg blijkt te zijn. Je spieren stellen zich daar op in en dan kan het dus toch gevaarlijk zijn. Weet dus wat je tilt. Kijk op het label of voel eerst even hoe zwaar het object is. Zo weet je ongeveer hoe zwaar de last is en dat is een stuk gezonder.

Bij veel cliënten is regelmatig wegen van groot belang. Zo krijg je snel zicht op ontwikkelingen in het gewicht en kan je tijdig problemen signaleren en bijvoorbeeld voeding of drinken aanpassen. Maar ja: dan moet dat wel betrouwbaar en vooral regelmatig gebeuren. Als iemand moeizaam kan bewegen dan betekent dat soms een extra transfer naar een weegschaal of weegstoel.

Goede zorgtechnologie kan je helpen om werkdruk te verminderen, je cliënt meer kwaliteit van zorg te bieden en jezelf minder zwaar te belasten. We geven een voorbeeld.

Onlangs besteedden we vanuit Gezond & Zeker aandacht aan de forse invloed van de overgang op duurzame inzetbaarheid en verzuim in de zorg. Twee weken geleden was het bovendien de ‘Week van de Overgang’. Daardoor is er eindelijk meer aandacht voor het onderwerp en de impact ervan op de zorg.

Cliënten kunnen je verrassen als je vaste aannames doorbreekt en de moeite neemt in hun brein te duiken.

Best bijzonder: in veel arbocatalogi staat nauwelijks of helemaal geen informatie over de menopauze: de overgang.  Terwijl in de zorg veel vrouwen in de leeftijd 45-55 jaar werkzaam zijn. Dat is de leeftijd dat veel vrouwen in de overgang komen.  Hoewel de overgang een natuurlijke fase is in het leven van een vrouw en geen ‘ziekte’ hebben veel vrouwen in meer of mindere mate last van verschijnselen. Die kunnen direct of indirect leiden tot verzuim en in elk geval de kwaliteit van leven en het plezier in het werk beperken. Drie van de vier vrouwen hebben er last van en één van de vier heeft ernstige klachten.

Het is niet voor niets dat de workshops voor ErgoCoaches op de Gezond & Zeker dagen over ‘hoe krijg ik mijn collega’s zo ver’ altijd vol zitten. Blijkbaar is dat wel een dingetje.  Een hele praktische manier om dit voor elkaar te krijgen is de beproefde Voilà-methode, waarbij je aan de hand van Huddles samen problemen oplost. Dat lijkt een eenvoudig idee en dat is het ook. Doe de Free Learning van Gezond & Zeker en AllYouCanLearn maar eens (klik hier). 

Bij S&L Zorg in Bergen op Zoom wordt sinds begin 2020 gewerkt met ErgoCoaches. Een knappe prestatie zo in Corona tijden.

Mensen begeleiden op momenten dat zij iemand nodig hebben geeft veel voldoening. Maar het  is ook een zwaar vak, zeker als je wat ouder wordt. Je lichaam verandert, je conditie vermindert, je wordt minder flexibel en het duurt langer voordat je bent hersteld van een zware dienst. Ook wordt de kans op het krijgen van klachten aan je rug, nek en schouders groter naar mate je ouder wordt.

Door het Coronavirus is bezoek aan naasten in verpleeghuizen ingewikkeld en soms niet mogelijk. Als er sprake is van dementie wordt zoiets nog complexer. Dit kan tot veel verdriet bij mantelzorgers, cliënten en zorgverleners leiden.

Drempels ben je in de zorg liever kwijt dan rijk. Je moet er elke keer over heen rijden met rolstoel, tillift of andere al dan niet zware zaken. Dat kost onnodig veel kracht en kan schokken opleveren wat ook onplezierig is.

Op de operatiekamers wordt hoog specialistisch werk verricht, maar de houdingen waarin wordt gewerkt zijn vaak zeer belastend. Operatie assistenten en chirurgen hebben opvallend veel last van klachten aan het bewegingsapparaat zoals nekschouderklachten en rugklachten. Ergonomie op de operatiekamer verdient daarom veel aandacht, maar de oplossingen zijn niet eenvoudig.

Helpen bij het aan- en uitkleden is voor veel zorgverleners (en mantelzorgers!) iets wat dagelijks terugkomt. Met de nieuwe Free Learning module ‘Aan- en uitkleden’ leer je aan de hand van 18 vragen, praktische films en heldere feedback meer over het handig, ergonomisch en met zo min mogelijk (huid)belasting helpen bij aan- en uitkleden.

Hoewel de val van een cliënt (of van iemand die nog geen zorg heeft) gelukkig niet altijd ernstige gevolgen heeft, kan het wel degelijk dramatisch zijn. Als er iets gebroken is, is de person in kwestie minder mobiel en ontstaan er soms andere problemen zoals decubitus, incontinentie en verwardheid. De cliënt komt dan in een neerwaartse spiraal terecht. In termen van de Mobiliteitsklassen: hij of zij verandert van een A of B in korte tijd in een C, D of zelf een E.

Manoeuvreren met zwaar materieel zoals bedden of maaltijdwagens is belastend. Hou je aan de landelijk afgesproken RijRegels en als het te zwaar is, zorg dan voor een motortje om zware dingen te verrijden. De laatste RijRegel benadrukt het belang van rustig en gelijkmatig bewegen en dus doorrijden: ‘Keep Them Rolling’.

De epidemie duurt lang en soms worden bijzondere stappen gezet. Niet alleen zorgmedewerkers op de IC’s zijn overbelast. Ook de medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het complexe schoonmaak- en desinfectiewerk. Een van Canada’s grootste ziekenhuisnetwerken werd ook geconfronteerd met overbelast personeel. Om toch te voldoen aan strenge kwaliteitsnormen, besloten ze tijdrovende taken te automatiseren: waaronder het schoonmaken van de vloeren.

De eerste vaccinaties zijn gezet. Een bijzondere dag. De eerste van miljoenen die in ons land gegeven zullen worden. Een flinke klus en dus van groot belang dat het ook ergonomisch gezien optimaal verloopt. Vanuit Gezond & Zeker letten we daar toch altijd met een extra oogje op.

En dan vraagt een collega je of het beter is om te duwen of juist te trekken aan bijvoorbeeld een maaltijdwagen of schoonmaakkar. Als iets te zwaar is, doe je natuurlijk niets en zorg je ervoor dat het lichter wordt of dat er een motortje aan komt. Maar er zijn gelukkig ook situaties waarin dat niet nodig is. Wat doe je dan?

Om decibitus of doorliggen te voorkomen zeggen de officiële richtlijnen dat een goede bedhouding, een goed bed en matras en vooral ook het geven van wisselligging belangrijk is. Dat is zeker zo, maar uit metingen blijkt dat het vergroten van het contactoppervlak tussen het lichaam van de cliënt en de onderlaag de kans op decubitus kan verkleinen.

Je kent vast de TilThermometer? Een instrument uit de Arbocatalogus waarmee je snel kunt zien hoe het ervoor staat met fysieke overbelasting en of er voldoende preventiemaatregelen zijn genomen. Via www.tilthermometer.nl kan je hem gebruiken op je gewone computer, maar ook op je mobiel of tablet. Dan is het handig om daarvoor een snel appje te hebben. Die klik je dan aan in je beginscherm, waarna je meteen naar de TilThermometer gaat.

Voor fysiek zwaar werk voor zwangeren zijn ook zorgorganisaties gehouden aan wettelijke bepalingen en regelgeving. De Inspectie SZW legt deze wet als volgt uit: gedurende de zwangerschap en eerste maanden na de bevalling mogen vrouwen niet worden verplicht frequent (dat wil zeggen meer dan eenmaal per uur) meer dan vijf kilo te tillen of te dragen.

Het verbinden of verzorgen van voet of arm kan een langdurig en voor jou belastend karwei zijn. Dat geldt ook voor gewone dingen zoals helpen met eten.

Dragen lijkt wel op tillen, maar het is niet hetzelfde. Na het tillen moet je het voorwerp soms verplaatsen naar een andere plek. Denk maar aan het dragen van waszakken, boodschappen, trays met warme maaltijden, of bulkverpakking. Dragen kan ook tot klachten leiden, ook bij lichtere lasten.

Het aanleren van vaardigheden om goed gebruik te maken van (til)hulpmiddelen, is in de praktijk nog wel eens een uitdaging. Hoe krijg je iedereen getraind? Hoe zorg je er voor dat het blijft hangen? En hoe doe je dat efficiënt, ook omdat je weet dat niet iedereen alle hulpmiddelen dagelijks gaat gebruiken? Natuurlijk zijn er de ruim 250 GoedGebruik films en de daaraan gekoppelde gratis e-learnings. Daar zie je precies hoe je het moet doen, maar het meeste leer je natuurlijk pas als je het hulpmiddel echt in je handen hebt.

Al jarenlang is de TilThermometer een populair instrument om de fysieke belasting binnen de gehandicaptenzorg in kaart te brengen. Daarom is er nu, als vervolg op de online TilThermometer voor de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en de Thuiszorg (VVT), ook een online TilThermometer voor de Gehandicaptenzorg.

Vanmorgen om 10:00 is het eerste Online Event van Gezond & Zeker van start gegaan. Maar liefst 500 deelnemers hebben zich ingeschreven voor de online trainingen. Zij kunnen de hele week iedere dag kiezen uit een uitgebreid programma van online trainingen, workshops, webinars en vragenuurtjes.

Leren over fysieke belasting doe je het beste in de praktijk. Je leert van een collega, ErgoCoach of een trainer. Vooral dat laatste is door Corona ingewikkeld geworden. Landelijk zie je dat bijna alle trainingen zijn gecanceld. Gelukkig zijn er de GoedGebruik films en de e-learnings die Gezond & Zeker gratis voor je heeft klaargezet.

Bij werkzaamheden die laag bij de grond moeten worden gedaan, zie je mensen vaak hurken of op hun knieën zitten. Even knielen of hurken is geen probleem. Pas als je het langer doet kunnen er vooral knieklachten ontstaan.

De werkdruk is altijd al hoog, maar nu erg hoog in de zorg. De tweede golf van de Corona-pandemie slaat hard toe. Veel zorgverleners zijn nog niet uitgerust na de eerste golf. Het verzuim is hoog en veel mensen wachten op uitslagen van testen en kunnen dan niet werken.

Tijdens deze Corona-crisis kunnen zorgverleners cliënten soms minder vaak bezoeken en ondersteunen bij dagelijkse handelingen die fysiek contact vergen zoals aankleden, toiletgang, incontinentiemateriaal verschonen, wassen etc. Dat zijn heel basale ADL handelingen (ADL = Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen).

Langdurig werken met een voorovergebogen en/of gedraaide romp noemen we ook wel statische belasting. Je spieren moeten dan lang aangespannen blijven, ze verkrampen en er ontstaat een zeurende pijn. Statische belasting komt voor bij allerlei werkzaamheden: van koken tot laboratoriumwerkzaamheden, wassen van cliënten en het repareren van rolstoelen.

Is het beleid fysieke belasting in uw organisatie op orde? Als je antwoord wilt op die vraag, biedt de Arbocatalogus van je branche je een handig instrument: de BeleidsSpiegel. De BeleidsSpiegel is een checklist die helpt om het beleid fysieke belasting in uw organisatie in kaart te brengen en te ‘spiegelen’ aan de landelijke afspraken zoals ze zijn vastgelegd in de arbocatalogus. Het is een belangrijk instrument, maar het was altijd lastig om in te vullen. Daarom is er nu een handige online BeleidsSpiegel ontwikkeld in opdracht van de regionale werkgeversorganisaties verenigd in RegioPlus. Na een pilot in de praktijk biedt Gezond & Zeker je die online-versie aan.

ZonMw laat momenteel in het kader van de Coronavirus (COVID-19) pandemie een aantal kleine, kortdurende projecten uitvoeren om cliënten en zorgverleners te ondersteunen in deze moeilijke tijd. Ook rond het thema ‘vallen’ gaan dingen immers anders dan anders.

Als ErgoCoach is het ingewikkeld om je vakliteratuur bij te houden. Artikelen zijn lastig te vinden en vaak erg duur. Toch kan het zeer de moeite waard zijn om kennis te maken met hoe het met fysieke belasting en de oplossingen gaat in andere landen.

Bij wringen worden je polsen en handen flink belast door de krachtig draaiende beweging. Je verwringt dus al snel letterlijk je eigen (onder)armen een beetje. Dit kan op den duur klachten veroorzaken.

Glijzeilen zijn belangrijke hulpmiddelen, maar het is soms een heel gedoe om ze eronder te krijgen of weer weg te halen. Tips en trucs zijn welkom! We geven er hier één en kom vooral met je eigen tips.

Het voorkomen van een val is natuurlijk het beste wat je kunt doen. Maar soms valt de cliënt toch. In deze PreGo! tip lees je precies hoe je dat het beste kunt doen.

Ook het type incontinentiemateriaal kan helpen om zelfredzaam te blijven bij de toiletgang. Grofweg zijn er drie types: de inleggers, broekjes en de inco’s met een buikband.

In de vorige nieuwsbrief bespraken we de Corona Transfer: de tilhandelingen die nodig is om patiënten die besmet zijn met het Corona (COVID-19) virus en op de Intensive Care liggen op hun buik te draaien en weer terug. (Klik hier voor dat artikel). 

Onlangs zijn er via Free-learning, met financiering van Allyoucanlearn twee nieuwe e-learning modules beschikbaar gekomen. Beide modules zijn voor jou als ErgoCoach, érg nuttig en leerzaam. Hieronder vertellen we je er alles over.

Je hebt het vast wel eens gezien en wellicht doe je het zelf ook. Om dingen van de grond op te rapen of op te tillen, steunen veel mensen met een hand of elleboog op een hun bovenbenen en pakken dan het gevallen potlood of zoiets van de grond met de andere hand. Zeker mensen die last hebben van hun rug doen het vaak zo. De vraag voor jou als ErgoCoach is dan natuurlijk; is dat ook inderdaad lichter voor je rug?

Patiënten die besmet zijn met het Corona (COVID-19) virus komen soms aan de beademing op de Intensive Care terecht. Bijzonder daarbij is dat deze patiënten vaak liggend op hun buik worden verpleegd. Dat heeft voordelen voor de zuurstofvoorziening van de patiënt. Maar de til- of transferhandeling naar die houding is ingewikkeld en belastend voor de verpleegkundigen en artsen die erbij betrokken zijn. Zo’n draai naar buiklig en later weer naar ruglig is altijd al lastig, maar zeker als iemand niet bij bewustzijn is en aan allerlei slangen en controleapparatuur vastzit wordt dat nog ingewikkelder.

In Coronatijden zijn veel ouderen langdurig aan huis gebonden. Dat maakt dat ze minder bewegen en minder naar buiten komen. Het is helaas zo dat dan de kans op een val toeneemt. Ouderen verliezen sowieso geleidelijk hun spiermassa. Dat gaat met ongeveer 2% per jaar tot er uiteindelijk tot wel 40% is verdwenen. Ook de botdichtheid en de reactiesnelheid nemen af. Al met al meer kans op een val en op ernstige gevolgen van een val en dus afhankelijkheid van zorg.

Hoe blijf je gezond tijdens je nachtdienst? Wat eet je wel, wat niet? Hoe krijg je voldoende slaap? Is het verstandig om ’s avonds voor je nachtdienst nog wat slaap te pakken? Hoe rijd je ’s morgens veilig naar huis?

Het ergonomisch organiseren van je werkplek in de thuiszorg is al een hele klus, maar stel je voor dat je mantelzorger bent. Hoe zorg je dan voor een veilige werkplek? Hoe zorg je er voor dat je de steunkousen met een goed hulpmiddel kunt aantrekken? En dat je degene waar je mantelzorg aan geeft kunt douchen zonder dat je te veel voorovergebogen werkt? Wie zorgt er eigenlijk voor de mantelzorger?

Als iemand valt is dat vaak de start van een neerwaartse spiraal. Als de cliënt letsel heeft opgelopen is hij na de val vaak minder mobiel en dat kan ernstige gevolgen hebben. Denk aan incontinentie, decubitus, slechtere voedingstoestand tot sociale problematiek aan toe.

Het is indrukwekkend om te zien hoe in de zorg keihard gewerkt wordt om de Corona pandemie het hoofd te bieden. Vaak staan zorgverleners en artsen op de IC in de spotlight, maar er komt ook steeds meer aandacht en waardering voor de stille krachten op de achtergrond: de werknemers in de zorg die alles schoonmaken en desinfecteren die schouder aan schouder door blijven werken.

De TilThermometer is vernieuwd! Het op papier of via Excel invullen van de tool is verleden tijd nu er een online TilThermometer is gelanceerd.

Tijdens deze Corona-crisis kunnen zorgverleners minder vaak cliënten bezoeken en ondersteunen bij dagelijkse handelingen die fysiek contact vergen zoals wassen en douchen. De druk op cliënten en mantelzorgers neemt daardoor snel toe en dat zorgt voor veiligheids- en andere risico’s. Cliënten kregen immers niet voor niets thuiszorg.

Wellicht gebruik je zelf al verzorgend wassen voor je cliënten. Dan ken je vast de voor- en nadelen al als het gaat om je fysieke belasting en het comfort voor je cliënt. Maar in deze Corona tijden zijn er vermoedelijk meer voordelen van verzorgend wassen, al is daar nog geen onderzoek naar gedaan. Wel heeft Gezond & Zeker eerder de ervaringen met een ander zeer vervelend en besmettelijk virus; het NORO virus. Verzorgen wassen had daar een gunstige invloed op en het aantal uitbraken en de duur van de uitbraken nam af. We blikken terug en zien dat we ook nu daar ons voordeel mee kunnen doen ten opzichte van gewoon wassen.

Je kent het als zorgverlener vast wel: aangekoekte ontlasting die met veel moeite en vaak pijn en uiteindelijk soms een beschadigde huid verwijderd kan worden bij de cliënt. Allerminst prettig om te doen: zowel voor jou als voor je cliënt. En voor jou ook belastend, want je staat vaak te lang in een moeilijke houding.

Een hoge zitting maakt opstaan veelal makkelijker voor cliënten en dus minder zwaar voor jou. Je cliënt is dan immers al een eindje onderweg naar omhoog! Maar maak het niet te bont: te hoog is gevaarlijk en kan weer risico’s op vallen opleveren.

In bad gaan is heerlijk. Niet alleen om schoon te worden, maar ook om te genieten en te ontspannen en voor iets als ‘snoezelen’. Warm water heeft een gunstige invloed op pijn, spasmes, de huid en pijnlijke gewrichten. Er moet dan wel een hoog-laag bad met bijbehorende badlift aanwezig zijn om veilig en verantwoord te kunnen baden.

Niet alleen in ons land, maar ook in landen als de VS wordt de noodzaak om zoveel mogelijk zorgverleners te behouden voor het beroep steeds groter. Een van de mogelijkheden is dan om oudere zorgverleners in staat te stellen met plezier langer door te laten werken. Schattingen in de VS zijn dat maar liefst een half miljoen zorgverleners met pensioen zal gaan voor 2022. Dat is een enorm verlies aan wat men noemt zorggeheugen en zorgervaring. Ook vormt juist die groep uitstekende mentoren voor jonge en of onervaren zorgverleners.

Veel bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen komen maar zelden tot de dagelijks gewenste 30 minuten beweging. Dat beperkt op den duur hun zelfredzaamheid en heeft invloed op de kwaliteit van hun leven. Meer en leuk bewegen is dan ook geen luxe, maar echt nodig. Het Platform Dementie NHN ontwikkelde een prachtige beweegwaaier met praktische tips: de DOL Beweegwaaier. ‘DOL’ staat voor Dagelijks Opstaan en Lopen.

Als zorgverlener probeer je goed voor jezelf te zorgen en je fysieke belasting te beperken, maar het voorkomen  van oppervlakkig en diepe weefselschade bij je cliënten is natuurlijk ook een aandachtspunt.  Bij het voorkomen van doorligwonden (decubitus) is regelmatige beweging, goede voeding, genoeg drinken en een goede basisconditie van de cliënt van belang. Ook het regelmatig wisselligging geven helpt. Door wisselligging zorg je ervoor dat de druk op het lichaam steeds naar een andere plek verplaatst wordt, waardoor de kans op schade kleiner wordt. Maar ook dieper liggende weefsellagen (spieren, bloedvaten, pezen, etc.) kunnen schade oplopen die je niet meteen ziet, maar waar de cliënt wel veel last van kan hebben. We noemen dat ook wel DTI (Deep Tissue Injury = diepe weefsel schade).

In een arbocatalogus beschrijven werkgevers en werknemers hoe ze zullen voldoen aan voorschriften van de overheid voor gezond en veilig werken. Onlangs is de vernieuwde website van de arbocatalogus voor de VVT beschikbaar gekomen. De Arbocatalogus VVT is opgesteld door A+O VVT: werkgevers- en werknemersorganisaties in verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg. Hij is te vinden op www.arbocatalogusvvt.nl  Daar lees je voor alle arborisico’s de laatste stand van zaken. Niet alleen over fysieke belasting, maar ook de richtlijnen voor zwangerschap en werken in de zorg tref je er aan. 

Gemiddeld sterven er bijna dertien mensen per dag door een ongelukkige val (bron: CBS 2018). Dat kan ook jouzelf overkomen tijdens je werk. Blijf dus zelf ook alert. 

Vanuit het Haaglanden Medisch Centrum (HMC) kwam de vraag naar een valide en praktijkgericht instrument voor het bepalen van de personele inzet in relatie tot de zorgzwaarte en werkdruk. Er kwamen signalen van onvoldoende ‘handen-aan-het-bed’ en een hoge ervaren werkdruk, terwijl desondanks, met het huidige instrumentarium en vanuit managementperspectief, de personele bezetting toch leek te kloppen. Het oplossen van deze discrepantie om zo een betere balans te vinden tussen de belasting en belastbaarheid van werknemers vergroot uiteindelijk de duurzame inzetbaarheid van de verpleegkundigen en de kwaliteit van zorg.  

Het is natuurlijk altijd beter als een cliënt zich zelf hogerop in bed kan verplaatsen. Beter voor hem en fijner voor jou. Om hem daarbij te helpen moet je goed weten hoe je dat zelf doet.  Probeer dat en ga daarbij na waar je begint, welke spieren je gebruikt en hoe je weer lekker komt te liggen.

De Leerstand Fysieke Belasting ken je vast al? Door het beantwoorden van 15 vragen over fysieke belasting krijg je een individueel leeradvies: op maat en online met linkjes naar relevante artikelen, e-learnings, films etc. Direct op het scherm en in je mail. Hij was er tot nu toe alleen voor zorgverleners, maar sinds kort hebben we hem ook voor werknemers in ondersteunende diensten gemaakt. Het principe is hetzelfde met de vragen en het gerichte advies.

Om vanaf de rand van het bed op te staan kan het fijn zijn om net iets verder naar de rand te komen. En andersom: als de cliënt op de rand van het bed zit en in bed wil gaan liggen is het fijn als hij iets verder op het bed terecht kan komen. Met het draaibed met een rollaken kan je dat ook handig doen. Wel moet de cliënt daarvoor voldoende zitbalans hebben en de bedoeling goed begrijpen.

Wellicht heb je op de Gezond & Zeker Innovatiedag gezien dat er een hele rij opsta-looprekken stond en dat ze uitgeprobeerd werden en onderling vergeleken werden. Daar wordt nu een verslag van gemaakt waarin we vooral gaan kijken naar de verschillen die er zijn en de mogelijkheden voor de praktijk. We zullen dus niet merken of prijzen onderling vergelijken, maar hopen wel dat we een paar praktische handvatten kunnen geven voor de praktijk. Nicole van Kuijk van Transvorm coördineert dit initiatief.  Binnenkort zullen we de uitkomsten met je delen.

Volgens de Praktijkrichtlijnen heb je een hulpmiddel nodig om steunkousen van drukklasse 2 aan of uit te trekken. Er zijn veel hulpmiddelen en de werking komt meestal wel een beetje overeen. Een echt ander hulpmiddel is de Doff N’Donner. Dit hulpmiddel werkt net iets anders dan de meeste steunkoushulpmiddelen. Het is een soort waterballon in cirkelvorm die helpt bij aan- en uitrekken van korte en lange kousen en kousen met en zonder open teenstuk.

Ook al probeer je de kans op vallen zo klein mogelijk te maken, vallen komt in de zorg veel voor. De gevolgen kunnen ernstig zijn. Wat doe je na een val als er niets ernstig is gebeurd en de cliënt weer overeind geholpen kan worden?

Soms zal het moeilijk zijn om vuil tussen de vingers weg te halen als de handen van je cliënt verkrampt zijn of als de cliënt met faeces is gaan ‘smeren’. Forceren werkt vaak averechts: de pijn die dat kan oproepen, doet de hand nog meer verkrampen. Forceren kan ook de huid beschadigen en kwetsbaar maken.

Behalve tilliften zijn er ook kleinere hulpmiddelen die voor een kleine doelgroep geschikt zijn en hen meer zelfstandigheid bieden dan een tillift doet. Het is een soort draaischijf met een rekje erboven. De cliënt moet zelf tot stand komen en gebruikt dus zijn spieren intensief.

Wellicht heb je het op vakantie ook het zware tilwerk gezien van de beladers van de vliegtuigen die de koffers op de band zetten voor in het vliegtuig; zwaar werk, waarbij erg veel getild wordt.

Je buik- en rugspieren zorgen er niet alleen voor dat je je romp kunt bewegen. Ze vormen ook een natuurlijk korset voor je wervelkolom. Daarom is het belangrijk je spieren in conditie te houden. Bij veel verantwoorde tiltechnieken gebruik je ze. Die spieren moeten daarvoor natuurlijk wel sterk genoeg zijn èn het lang genoeg vol kunnen houden.

Jij en je collega’s in de zorg staan van alle beroepen het meest bloot aan ongewenste seksuele aandacht van cliënten en hun bezoek. Het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) kwam daarachter op basis van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden.

Vrijwel iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken en het kan uiteenlopende vormen aannemen. Je kan je geïntimideerd voelen doordat de client een pornofilm opzet terwijl je de vloer doet of diens wond verzorgt. Zij maar vaker hij kan ongepaste grappen maken of ongewenste vragen stellen. ‘Wanneer heb je het voor het laatst gedaan? Je een koosnaam geven die niet prettig aanvoelt (‘Lekker ding’, ‘schatje’). Wat roept dat bij je op? Ben je boos? Bang? Bedroefd?  Moet je er misschien om grinniken? Je emotionele reactie zegt iets over wat in je omgaat. Je kunt de proef op de som nemen met de ‘vier B’s’ van gemoedstoestanden. We bespreken onderliggende valkuilen en gewenste acties van elke ‘B’. Ook kan je hier de volledige tekst raadplegen.

Bij mensen met dementie komt agressie naar zorgverleners of mantelzorgers helaas voor. Die boosheid kan allerlei oorzaken hebben. Het kan voortkomen uit iets als overvraagd worden, pijn, honger of moeite met het uiten van gevoelens.

Te zwaar trekken, duwen en manoeuvreren is een belangrijke oorzaak van klachten aan het bewegingsapparaat bij mensen die in de zorg werken. Daarom is er daarvoor een Praktijkrichtlijn Fysieke Belasting afgesproken: ‘Niet trekken van meer dan 25 kg met 2 handen, maximaal 15 kg per hand. En als de kracht uit de vingers komt maximaal 5 kg’. Maar hoe meet je dat?

Nu we zo langzamerhand het tillen in de zorg voor een groot deel hebben opgelost, blijft het werken in ongemakkelijke houdingen nog wel een knelpunt. De Praktijkrichtlijn Fysieke Belasting voor statische belasting geeft aan je niet langer dan een minuut mag werken met een gedraaide en/of meer dan 30 graden voor- of zijwaarts gebogen rug. Dat betekent dat we consequent met in hoogte verstelbare bedden, douchestoelen, baden, werktafels, etc. moeten werken.

Er zijn veel verschillende soorten dementie, met allemaal een net iets ander begin en een net iets anders verloop. En ook is iedere persoon weer anders en dus is geen vorm van dementie gelijk. Communiceren kan in de loop van het proces heel ingewikkeld worden en daar zijn geen standaaard adviezen voor te geven. De cliënt is verward, is vergeten wie je bent of kan de lijn van het gesprek niet vasthouden.

Stel je een huiskamer voor in een gezinsvervangend tehuis of een verpleeghuis. Als cliënten of hun naasten onderling in conflict raken, hoe kun je dan handelen?

Mensen zijn er biologisch niet toe uitgerust om dag in dag uit binnen te verblijven. Dat heeft nadelige lichamelijke en psychische gevolgen. In een doorsnee verpleeghuis is de lichtsterkte binnen 4-5% van buiten (zo’n 200 lux), terwijl de cliënt gemiddeld nog geen anderhalve minuut per dag buiten komt. Dit kan zelfs hartje zomer winterdepressieklachten geven zoals prikkelbaarheid, verward en geagiteerd gedrag.

Steeds meer echografisten lijken klachten aan het bewegingsapparaat te ondervinden en dan vooral klachten van de rug, nek, schouder, arm en hand. Sommige onderzoeken melden zelfs dat meer dan 80% mensen klachten hebben. Een echografist brengt vaak met een speciale kop (de ‘probe’) die hij/zij vasthoudt door middel van geluidsgolven organen in beeld voor medische diagnostiek. Echografisten staan daarbij langdurig bloot aan verschillende vormen van belasting, zowel statische als repeterende. Het gaat vooral dan om scheve belastende werkhoudingen en het heel precies bewegend of juist stabiel moeten houden van de probe en tegelijkertijd op het scherm van alles moeten zien en doen.

Begeleiding geven bij het opstaan uit een stoel of vanaf het toilet kan voor jou zwaar zijn. In principe vraag je de cliënt goed ver voorover te buigen en dan op te staan. Maar als een cliënt een fors overgewicht heeft, werkt dat zelden goed. De buik kan in de weg zitten of de cliënt kan door het gewicht van de buik naar voren vallen. Vaak hebben deze cliënten zelf al de beste manier voor zichzelf uitgezocht.

Werken met je armen boven schouderhoogte noemen we ook wel ‘boven je macht’ werken. Dat is zwaar en kan tot nek- en schouderklachten leiden. De Praktijkrichtlijn voor armheffing is: werk niet langer dan één minuut per keer boven schouderhoogte. Dat is lastig, want is 100 x 30 seconden boven je hoofd werken dan geen probleem? Dat is het zeker wel.

Goede ideeën worden soms ook op de werkvloer zelf geboren. Dat zijn nogal eens goede oplossingen. Jammer is dat ze niet altijd gedeeld worden. Dat is zelden onwil. De reden is vaker dat zorgverleners denken dat het zo bijzonder niet is. Dat is natuurlijk jammer, want het delen ervan kan ook anderen helpen en het werk voor iedereen lichter maken en de zorg beter. Een voorbeeld is de zogenaamde slikgel.

Steunkousen aan- en uitrekken, zeker als het echte therapeutische kousen zijn (drukklasse 2 of hoger), is en blijft een te zware handeling om zonder hulpmiddelen uit te voeren. De Praktijkrichtlijnen zijn duidelijk: je moet dan altijd een daarvoor geschikt hulpmiddel gebruiken. Het stoffen kousje dat soms bij de kousen geleverd wordt, is niet genoeg. Het lijkt allemaal niet zo belangrijk die steunkousen aan en uittrekken, maar toch is het nog steeds een belangrijke oorzaak van nek/schouder en vooral vinger en polsklachten. Aandacht voor dit thema blijft van groot belang.

Als zorgverlener werk je steeds vaker en langer met een beeldscherm; groot, klein, draadloos of een vaste PC opstelling. Ook al proberen we met zijn allen het papierwerk en de registratielast te beperken; toch wordt er veel digitaal gewerkt. Sommige zorgverleners werken meer dan 2 uur per dienst achter een beeldscherm; vaak op allerlei plekken. En daarnaast werken er uiteraard zeer veel niet-zorgverleners in de zorg een groot deel van de dag achter een beeldscherm en met een toetsenbord aan een bureau. Die tijd kan wel oplopen tot meer dan 6 uur per dienst.

Het is altijd een lastig onderwerp: overgewicht. Het is zo moeilijk om daar wat aan te doen en bij de een gaat dat ook nog eens makkelijker dan bij de ander. Natuurlijk weet iedereen dat een gezond gewicht van groot belang is, zeker in de zorg. Daar wordt immers een fors beroep gedaan op je lichaam en je fitheid. Maar hoe zit dat nou precies als het gaat om tillen en transfers?

Veilig werken heeft allerlei kanten; van werken met gevaarlijke stoffen tot agressie en fysieke belasting. Maar er zijn ook risico’s die je wellicht snel over het hoofd ziet. Elektriciteit is er een van. De gevaren van elektriciteit worden vaak onderschat. Je kunt elektriciteit niet zien en bovendien, als je onvoldoende inzicht hebt in elektrische installaties, is het lastig om te beoordelen of er gevaar is.

Het langdurig werken met een voorovergebogen en of gedraaide romp noemen we ook wel statische belasting. Je spieren moeten lang aangespannen blijven en er kan een hoge druk op de tussenwervelschijven ontstaan. Na een minuut krijgen de meeste mensen al problemen. Je spieren verkrampen en je voelt een zeurende pijn opkomen.

Ook geluisterd naar de radio in de Week van Zorg en Welzijn? Er waren prachtige interviews te horen direct vanuit de praktijk. Op Radio 5 was er bijvoorbeeld een interview met Mathilde Bos over seksuele intimidatie in de zorg.

Als je tilt, til je natuurlijk nooit meer dan 23 kg. Dat is landelijk zo afgesproken. En over hoe je dan zo goed mogelijk tilt weet je ook van alles. Dingen zoals zo dicht mogelijk bij je lichaam tillen, rustig tillen en ga zo maar door.

Wat kun je doen om fit te zijn en te blijven als je in de zorg werkt? Hoe houd je dat vol, nu én in de toekomst? Hoe kun je je fitheid en daarmee je belastbaarheid vergroten? Fit zijn heeft te maken met lichamelijk en mentaal je werk aankunnen, mits dit binnen de grenzen van de praktijkrichtlijnen valt. Als dat niet zo is, heeft fitter worden weinig zin. Kijk dus eerst naar de bron en volg de landelijke afspraken. In de zorg kan gebrek aan fitheid een serieus probleem vormen, zeker als je fysiek zwaar werk hebt en/of ouder bent dan 40 jaar en/of overgewicht hebt.

Early mobilisation van patiënten betekent letterlijk: vroeg mobiliseren. Maar zo nieuw is dat toch niet? Dat doen we toch al? Ja, in principe doen we dat al in de gehandicaptenzorg, thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen: de cliënt zo snel mogelijk en frequent genoeg in beweging brengen. Maar in ziekenhuizen heeft early mobilisation (EM) een bijzondere lading, waarmee ook andere zorgbranches hun voordeel kunnen doen.

Tabaksrook is te zien als een gevaarlijke stof. Niet alleen voor degene die rookt, maar ook voor de mensen in de omgeving die tabaksrook inademen. Om deze reden is er wetgeving die er op gericht is de belasting door tabaksrook in te perken; de Tabakswet. Maar hoe ga je daar in de thuiszorg mee om?

Als een tilhandeling te zwaar lijkt, is het logisch om om hulp te vragen en dan samen te tillen of een last samen te dragen. Toch is dat zelden een goede oplossing om meerdere redenen.

Zelf iets leren is één ding, maar het is natuurlijk beter als je als team met elkaar verder leert en het hele niveau van de zorg die je verleent omhoog tilt. Dat kan heel snel, met de zogenaamde huddle-methode.

Je kent uiteraard het gebruik van een glijzeil voor je cliënt, maar je kunt een glijzeil ook prima voor jezelf gebruiken. In deze tip twee opties.

Vast al wel van gehoord: BIG DATA ? Op allerlei plaatsen en op allerlei manieren worden steeds meer gegevens over ons allemaal, onze cliënten en onze omgeving vastgelegd. Dat zijn er ongelofelijk veel en vandaar de naam BIG DATA.

In training en instructie lijkt het vooral te gaan om te leren hoe je iets technisch en ergonomisch gezien optimaal uitvoert. Hoe je de tillift of dat glijzeil gebruikt, hoe recht je je rug houdt, hoe je iemand vasthoudt en in welke richting je kracht zet. En toch blijkt dat niet genoeg; ook de meer zachte aspecten moeten in elke scholing een plek krijgen. De communicatie met de client mèt en zonder woorden moet ook optimaal verlopen. Het is in feite onlosmakelijk met elke transfer verbonden. Maakt dat nou echt zoveel uit? JA!

Als het gaat om regels over fysieke belasting in de zorg of allerlei andere arbo-risico’s valt vaak de term ‘arbocatalogus’. Maar wat is dat nou eigenlijk? In een arbocatalogus beschrijven werkgevers en werknemers op eigen initiatief hoe ze zullen voldoen aan voorschriften van de overheid voor gezond en veilig werken. De catalogus is breed en beschrijft technieken en manieren, goede praktijken, normen en praktische handleidingen voor veilig en gezond werken. Fysieke belasting is daarin uitermate belangrijk in de zorg omdat het helaas nog steeds een van de grootste arbo-risico’s is.

Veel transferhandelingen vergen vaardigheid. Je moet ze leren en daarnaast veel oefenen voor je ze echt beheerst. Dat wordt nog wel eens onderschat, maar blijkt van groot belang.
Heel plat gezegd: het zijn geen dozen met koekjes die in de zorg getild worden, maar mensen die pijn kunnen hebben of tegen kunnen werken. Er is niet zoveel onderzoek gedaan naar het effect van scholing en training op til- en transferhandelingen in de zorg, maar dat wat er is onderstreept het belang.

Aandacht voor gezond werken moet dus liefst al in de opleiding beginnen. Onderzoek door de Stichting RegioPlus liet al eerder veel ruimte voor verbetering en de noodzaak van een betere afstemming zien. Belangrijk is een vloeiende overgang van de opleiding naar de praktijk. Er moeten op de opleiding op het gebied van til- en transfertechnieken geen andere technieken aangeleerd worden dan er in de praktijk worden gebruikt. Hoe krijg je dat nou op één lijn?

Ook voor de ambulancezorg zijn Praktijkrichtlijnen afgesproken. Dat is natuurlijk niet zo eenvoudig als je bedenkt dat het soms om leven of dood gaat en er maar een paar tellen zijn om te handelen. Even een tillift erbij pakken is er dan uiteraard niet bij. Toch is er ook voor de ambulancezorg veel te bereiken en dat is ook nodig. Glijzeiltjes kunnen verlichting brengen.

Voor een goed preventiebeleid fysieke belasting is het natuurlijk het allerbeste om verouderde til -en transfertechnieken of technieken die echt te zwaar zijn niet meer te gebruiken en dus ook niet meer aan te leren op de opleidingen. Toch is dat in ons land niet het geval: er is geen standaard op dit vlak.

Bij zowel duwen als trekken met een glijzeil is het belangrijk dit zo vlak mogelijk te doen. Hoe kan je dat het beste doen?

Hoe leid je ErgoCoaches op in een ziekenhuis? Alle specialismen door elkaar? Of in aparte groepjes per specialisme? En hoe verspreid je de kennis? Dat zou handig via ErgoFilm kunnen.

Leren doen we niet meer alleen uit boeken. Online leren wordt meer en meer een trend, en het Spaarne Ziekenhuis is daar in meegegaan. Zij bedachten iets nieuws: de escape room. Zorgverleners moeten onder de druk van de tikkende klok een probleem oplossen.

Als je veel met glijzeilen werkt wordt je er steeds handiger in en ga je steeds meer mogelijkheden zien. Zo kan een glijzeil handig zijn bij het uitkleden van een liggende cliënt. Of bij het aanbrengen van een tilband van een passieve lift. Met deze begeleidende filmpjes leer je snel hoe je dit het handigst kan doen.

Het aanbrengen van een glijzeil kan op allerlei manieren. Door te kantelen, met de afroltechniek, maar ook met behulp van een ‘balein’. Leer hier hoe dat gaat.

Nu een onderwerp voor vooral de vrouwen onder ons: verzakkingen. Hoewel: bij mannen kan de endeldarm ook verzakken, al is dat vrij zeldzaam. Wat is daar aan te doen?

Of het nu voor je cliënt is of voor jezelf: in en uit de auto komen kan best lastig zijn. Voor cliënten vormt het maken van de draai de auto in of uit en het vervolgens weer opstaan vanuit de autostoel een probleem. Voor veel zorgverleners die in de thuiszorg werken wordt het vele in- en uitstappen van de auto bij elk huisbezoek als belastend ervaren. Er zijn oplossingen mogelijk: vaak met behulp van glijmateriaal.

Til- en transferhandelingen doe je altijd met een doel. Natuurlijk zijn er de tilhandelingen in- en uit bed of rolstoel, maar ongeveer de helft van alle tilhandelingen vindt binnen de grenzen van het bed plaatst.

Zorgverleners moeten over voldoende vaardigheden beschikken. Behalve training in het gebruik van hulpmiddelen is ook training in (manuele) til- of transfertechnieken onmisbaar om veilig en gezond te kunnen werken. Als hulpmiddelen niet nodig zijn, blijft een goede werktechniek immers van belang. Maar hoe intensief wordt er nu eigenlijk getraind en is dat genoeg? Vergelijk uw eigen gegevens met de landelijke gegevens voor de verpleeg- en verzorgingshuizen.

Soms lijken je armen te kort of het glijzeil te klein. Soms zijn bij glijzeilen een soort armverlengers mogelijk. Maar denk ook aan een ouderwets steeklaken of een gewoon laken bovenop het glijzeil. Ook zijn er speciale lakens die zacht en vochtabsorberend aan een kant zijn en aan de andere kant glijden. Ze kunnen gecombineerd worden en als dat handig is na afloop weer ingestopt worden. Wat is nou wel en niet verstandig en waar moet je rekening mee houden bij je keuze?

Uiteraard zijn glijzeilen ook goed in te zetten bij cliënten met fors overgewicht. Houd er wel rekening mee dat je voor je eigen veiligheid en die van de cliënt extra maatregelen moet nemen. Voor jezelf kan het ondanks het glijzeil te zwaar worden. Dit geldt vooral voor je nekschouder gordel, je armen en je polsen. Als je sjort, kan het voor de cliënt weefselschade opleveren, ook onder de huid. Maar met de juiste vaardigheid en met het juiste materiaal is veel mogelijk.

Praktijktraining is een onmisbaar onderdeel van elk beleid fysieke belasting en deels zelfs verplicht als het gaat om bijvoorbeeld de scholing in het gebruik van tilliften. E-learning kan het echte hands-on oefenen nooit vervangen als het gaat om praktische vaardigheden. Oefenen blijft nodig. Maar wat is een goede training? Het aanbod is enorm en niet altijd goed van kwaliteit en wellicht kan het ook met eigen trainers zoals fysiotherapeuten uit de organisatie.

Met glijzeilen kan je veel bereiken: het zijn prima oplossingen voor veel lastige til- en transferhandelingen. Maar soms is glijden helemaal niet handig, zeker als je de zelfredzaamheid van de cliënt wilt bevorderen. Om wegglijden te voorkomen kan iets als een anti-slip matje juist goed werken. De juiste balans tussen beide; glijden en remmen, biedt mogelijkheden voor jou en je cliënt

Glijzeilen ken je en elektrisch verstelbare bedden komen gelukkig ook vrijwel overal voor. Door ze te combineren kan je de zorg lichter maken. Je gebruikt dan de motor van het elektrisch verstelbare hoog-laag bed om de handeling uit te voeren. Biijvoorbeeld om een onderuit gezakte cliënt weer hoger in bed te verplaatsen. Dat gaat heel geleidelijk en vloeiend en het is daardoor vaak ook prettiger voor de cliënt.

De matrassoort op het bed van de cliënt heeft veel invloed op het gebruik van glijzeilen. Op hoofdlijnen geldt dat hoe zachter het matras hoe zwaarder het voor de zorgverlener zal zijn. Sommige matrassen kennen daarvoor een zogenaamde ‘zorgstand’ waardor het matras harder wordt. Dat geeft zeker verlichting, maar neemt het probleem niet weg. Lees meer in dit artikel.

Bij het ontwerpen van een training of scholing sluit je liefst direct aan op wat er in de praktijk nodig is en gebruikt wordt. Daar krijg je meer zicht op door na te gaan welke technieken er op de transferprotocollen in de zorgdossiers worden genoteerd. Het loont zeker de moeite om deze periodiek na te lopen: je ziet zo sneller welke technieken veel en weinig gebruikt worden. Lees meer in dit artikel.

Norovirussen zijn de belangrijkste oorzaak van gastro-enteritis oftewel buikgriep. Zeker voor kwetsbare groepen zoals ouderen en zieken kan een infectie ernstige gevolgen hebben en zelfs dodelijk zijn. Maar ook zorgverleners zelf kunnen ziek worden en uitvallen. Soms moeten afdelingen gesloten worden en volgt er een opnamestop. Het vergt veel extra tijd en inzet van personeel om een uitbraak de kop in te drukken en het vergroot de werkdruk. Er zijn strenge richtlijnen over hoe er gehandeld moet worden bij een uitbraak. Toch blijkt dat het in de praktijk lastig is om die richtlijnen volledig in te voeren en zorgvuldig op te volgen.

Training en instructie zijn belangrijk voor fysiek gezond werken. Dat ligt voor de hand. Competenties en vaardigheden om adequaat om te gaan met tilliften, glijzeilen of haptonomisch te werken moeten immers aanwezig zijn en daarvoor is training, instructie en voorlichting nodig. De landelijke afspraken in de diverse arbocatalogi benadrukken het belang daarvan. Lees meer over het slim insteken van trainingen en instructies.

Ook al gebeurt het vaak onbewust, door verkeerd te reageren op bepaalde signalen, kunnen zorgprofessionals geconfronteerd worden met geïrriteerd of zelfs agressief gedrag van cliënten. Doe de test en word je bewust van de invloed die je hebt op je omgeving. “Als je geconfronteerd wordt met een agressieve patiënt, is het verleidelijk om de schuld integraal op zijn rekening te schuiven. Toch zijn het vaak de verpleegkundigen zelf die irritatie of agressie opwekken..” Dit is de intrigerende inleiding van het artikel ‘Hoe irritant zijn we zelf’ (Nursing, oktober 2008).

Mensen die ziedend zijn, staan als het ware op knappen. Er is weinig voor nodig om de bom te doen barsten. Dit betekent dat je sommige reacties beter kunt laten, zoals ter verantwoording roepen, opnieuw frustreren, niet serieus nemen.

Vroeger dacht men dat je een huilende baby niet teveel moest troosten, daar zou het zwak van worden en nog meer gaan huilen. We weten nu dat baby’s die niet getroost worden, juist vaker en langer huilen, en dat troost belangrijk is voor een gezonde psychische ontwikkeling. Een volwassene die als kind nooit werd getroost, krijgt eerder ontwikkelingsproblemen. Het kind loopt met ieder mee en vertrouwt Jan en alleman, of juist niemand en laat zich niet troosten.

Regelmatig doen zich tijdens het werk lastige situaties voor. Een slecht nieuws gesprek voeren, een cliënt tot de orde roepen, het kalmeren van een opgewonden cliënt, het voeren van een slecht nieuwsgesprek etc. Het zijn allemaal situaties die tot een confrontatie kunnen leiden.

Juist bij een cliënt waarmee je zo nu en dan conflicten hebt, is het van belang gebruik te maken van de periodes dat het goed gaat. Dan lukt het makkelijker om de onderlinge verstandhouding te verbeteren.

Hoewel het gelukkig minder wordt krijgt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) nog steeds meldingen van ongelukken met tilliften. Denk aan patiënten die uit de tilband glijden, patiënten die vallen doordat de tilband losraakt van de tillift of patiënten die bekneld raken tussen de tilband en de tillift.

Het is in de zorg een bekend gegeven, dat het risico op opstandig gedrag maar ook agressie groter is, als de cliënt onbekend voor je is. Er is meer onzekerheid over en weer, én je kent de gewoontes en gewenste benadering nog niet. Lees meer over hoe je cliënt kunt leren kennen.

De val van een cliënt is een nare gebeurtenis, zowel voor de cliënt zelf als voor jou. Voorkomen is het credo, maar soms gaat het helaas toch mis. Wat kun je dan doen?

Soms domineert het emotionele brein letterlijk de persoon. Je bent niet in staat rationeel te denken en te handelen. Dit wordt ook wel een emotionele gijzeling van het brein genoemd. Noem het door het lint gaan, de controle over jezelf verliezen of impulsief handelen. Tijdens je werk wil je handelen vanuit emotie voorkomen. Dat doe je in drie stappen.

Een belangrijke oorzaak van ziekteverzuim en op den duur zelfs arbeidsongeschiktheid in de zorg is fysieke (over)belasting. Je moet hierbij denken aan lichaamshoudingen, bewegingen en de gebruikte spierkracht.

Voorkomen is natuurlijk altijd beter dan genezen, maar wat doe je als een cliënt onverhoopt toch ten val komt?

Je weet dat je volgens de Praktijkrichtlijnen Fysieke Belasting altijd een ‘glij- of rolhulpmiddel’ moet gebruiken als je een passieve cliënt moet verplaatsen binnen de grenzen van het bed. Hoe bepaal je nou wat het beste hulpmiddel is? Lees hier meer over in deze PreGo! Tip: Glijzeilen onder de loep; welke soort?

Het is voor velen onontkoombaar: het draaien van nachtdiensten. Het is niet makkelijk om ’s nachts alert te blijven. Vaak ga je dan ’s ochtends naar huis en ben je al weer over je slaap heen. Wat voor jou de beste leefregels hierbij zijn, zul je zelf moeten uitproberen. Het is belangrijk daarvan werk te maken, omdat wisselende diensten draaien een druk legt op je gezondheid.

Cliënten die onderuit gezakt in hun stoel zitten, hebben soms hulp nodig bij het rechtop gaan zitten. Ook komt het voor dat de cliënt na het tillen met een tillift niet goed recht in de stoel komt. Natillen is dan nodig. Dat is een zware en meestal te zware transfer.

In onze andere tips over glijzeilen heb je gelezen dat je liefst kiest voor een dubbel en niet versleten glijzeil. Maar er zijn meer tips te geven om je eigen belasting te beperken en de handeling veiliger en comfortabeler te maken voor je cliënt.  Het onderzoek liet zien dat je werktechniek soms nauw luistert; het kan snel te zwaar worden. Maak dus, als het even kan, gebruik van de tips! 

Het loont zeker de moeite om verschillende glijzeilen uit te proberen en de beste te kiezen; zowel qua glijkwaliteit als voor wat betreft de maatvoering (hoe lang of hoe kort past het best bij jouw werksituatie).  Minstens zo belangrijk is dat je er goed rekening mee moet houden dat glijzeilen ook slijten en dus vervangen moeten worden.

In onze andere tip over glijzeilen werd aangegeven dat dubbele glijzeilen (tunnel, dubbele versies of dubbelgevouwen versies die aan beide zijdes glijden) duidelijk beter werken dan de enkele versies. Maar uit het onderzoek bleek bovendien dat je ook echt een goede werktechniek nodig hebt. Doe je dat niet, dan loop je ook met een dubbel glijzeil risico’s. Lees meer hierover in deze PreGo! Tip.